Odznaka Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny tzw. Złoty Krzyż Federacyjny Pierwszego Stopnia.
Została zatwierdzona wraz z regulaminem zapewne po 1928 roku (obecnie nie jest znana poprawna i dokładna data jej zatwierdzenia przez Ministra Spraw Wojskowych).
Odznakę nadawano od 1. poł. lat 30. XX w. do 1939 roku.
Odznaka I stopnia (te były z zasady większe – 41 x 41 mm - od odznak II stopnia – ok. 31 x 31 mm), z nr 1635 (wybity numeratorem), dwuczęściowa, tombak złocony (standardowo złocenie przysługiwało odznakom I stopnia, a odznaki II stopnia były srebrzone), emalia.
Wykonawca K. J. Szurmak – Warszawa.
Nakrętka przedwojenne zgodna z wykonawcą odznaki.
Wymiary 32 x 32 mm – zaniżone, jak na odznakę I stopnia, ewidentnie złotą.
Odznaka z piękną lekką patyną i połyskiem, wyśmienity stan zachowania - odznaka używana w niewielkim stopniu.
Odznaka I stopnia była określana przez członków organizacji jako Duża Złota Odznaka Federacyjna czy też Duży Złoty Krzyż Federacyjny. Nadawano ją członkom honorowym, zarówno obywatelom polskim jak i cudzoziemcom, za szczególne zasługi m.in. w zakresie krzewienia zasad oszczędności i ubezpieczeń, za popieranie akcji oszczędnościowej, z okazji Dnia Oszczędności czy też za propagowanie idei i prac Federacji.
Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny powstała 9 lutego 1928 roku, jako nadrzędna instytucja koordynująca działalność organizacji kombatanckich oraz tych skupiających rezerwistów. W ramach prac związanych z nadzorem sfederowanych organizacji, pomagano im w sprawnej realizacji swoich celów statutowych, pracowano nad patriotyczną względem ojczyzny postawą obywateli. Poprzez zakładanie spółdzielni, zakładów opiekuńczych czy kas zapomogowych wspierano swoich członków, pomagano im również w dostępie do opieki lekarskiej i pomocy prawnej, reprezentowano ich w instytucjach państwowych, wojskowych i innych, prowadzono: działalność oświatową i wydawniczą, przysposobienie wojskowe i wychowanie fizyczne, budowano własne obiekty m.in. sportowe, opiekowano się inwalidami, wdowami i sierotami po żołnierzach, a także mogiłami obrońców ojczyzny. Federacja, w założeniu, miała być organizacją apolityczną. Mimo tej zasady władze Federacji nie przestrzegały jej, deklarując się jako zaplecze polityczne rządzącego obozu piłsudczykowskiego.
Literatura: Z. Kiełb, Polskie i obce znaki zaszczytne żołnierzy 2. Pułku Saperów Kaniowskich, Puławy 2021
